Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler

Konu: Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler Salı Ağus. 07, 2007 4:28 pm

Eski Mısır

Özet Mısır Tarihi

Yontmataş devrinde Mısır, tropikal bir iklimin etkisindeydi ve bu
iklime uygun bitki örtüsüyle kaplıydı. Konutlar henüz vadinin
üstündeydi, başlıca insan etkinlikleriniyse, avcılık ve balıkçılık
oluşturuyordu. Yontmataş devri sonunda, bütün Afrika'da bir kaya sanatı
gelişti, Yukarı Mısır'daki kayalar ve mağara duvarları, hayvan
resimleri, av sahneleri ve gemicilikle ilgili çeşitli görüntülerle
süslendi. Cilalıtaş devri başlarında, Nil vadisinin coğrafi oluşumu
tamamlandı ve Sahra'da yaşayan, av köpeği bakıcıları, Paleoafrikalı
sığıtmaçlar ve Nilot kökenli balıkçılar yeni tekniklerden yararlanmaya
başladılar; yavaş yavaş tahıl tarımı, keten ekimi ve dokumacılığı,
hasır işçiliği ve çömlekçilik gelişmeye başladı. Köylerin eski
görünümleri değişti, sazdan kulübelerin yerini kerpiçten evler aldı.

4000 yılına doğru benimsenen teknikler giderek yetkinleştirildi
(çakmaktaşı ve bakır aynı zamanda kullanıldı), bunun yanı sıra fildişi
işçiliği ortaya çıktı, küçük heykellerin yapımına girişildi. This
öncesi dönemde kuzey kültürüyle güney kültürü arasındaki fark giderek
iyice belirginleşti. İki uygarlık merkezi birbirine koşut
olarakdüzenlendi: Kuzeyde başına kırmızı bir taç giyen ve Osiris
tarafından korunun kral, batı ve doğu eyaletlerini (ya da nomos)
yönetiyordu; güneyde bulunan bir başka kral da başına beyaz bir taç
takıyor ve tanrı Sethi tarafından korunuyordu; güney eyaletlerinin
egemenliğiyse onun elinde bulunuyordu.

Eski Mısır yaklaşık üç binyıl varlığını sürdürdükten sonra, İ.S. 395'te
Bizans egemenliği altına girerek Hıristiyanlığı yada Kıptiliği
benimsedi ama Hıristiyanlar ve Araplar, bu son derece gelişmiş
uygarlığın izlerini silemediler.

İ.S.VI. yy'da imparator İustinianos, Philai'deki İsis Tapınağı'nı
(Hıristiyan mısır'daki son pagan merkezi) kapattırınca, dünyanın en
eski uyarlığı sayılan bu uygarlığın üstüne bütün kapılar kapanmış oldu.

Daha sonra Fransız Jean-François Champollion'un hiyeroglif
yazılarını incelemesi ve dolayısıyla o tarihe kadar karanlıkta kalmış
birçok soruya ışık tutması sonucunda Eski Mısır uygarlığıyla ilgili pek
çok şey öğrenildi.

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler Eskimis01

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler Eskimis01

XIX. yy'a kadar, Mısır tarihi Eski Yunan yazarlarının, özellikle
de Herodotos, Sicilyalı Diodoros ve Stranbon'un yazdıklarından
öğreniliyordu; ayrıca Mısırlı rahip Manethon'un Aigyptiake adlı
yapıtından da yararlanılıyordu; Manethon bir Mısır tarihi yazmaya
girişmiş ve Mısır firavunlarını 31 sülalede toplayarak bir firavunlar
listesi yapmaya çalışmıştır.Bu bölümleme modern bilinler tarafından her
zaman kullanılmıştır.Günümüzde Eski Mısır bilimi (ejiptoloji) henüz çok
yeni bir bilim dalıdır, ama incelediği yazıtlar ve arkeoloji gereçleri
o kadar zengin ve o kadar çeşitlidir ki, daha şimdiden Tarihöncesi
dönemden Hıristiyanlık dönemine kadar Eski Mısır uygarlığının ve
tarihinin ana hatları çizilebilir, en özgün yanları belirtilebilir.İ.Ö.
3000'e doğru, Mısır'ın yazılı tarihinin başladığı sıralarda, uyarlığın
bütün öğeleri bir araya toplanmıştı: Ülke Nil'in suladığı bir toprak
şeridi üstüne kurulmuştu ve ırmağın taşkın sularıyla besleniyordu;
güneş her gün ışıklarıyla çevreye iyilik saçıyor, Afrika kökenli beyaz
halk sulama kanallarının bakımıyla uğraşıyor ve huzurunu sağlayan doğal
öğelere tapıyordu.Mısır halkı daha tarihsel döneminin başlangıç
yıllarında kendine özgü bir dinginlik edinmişti; bu durum biraz da
siyasal sistem, dinsel özellikler, dil ve yazıyı koruma kaygısından
kaynaklanıyordu.Eski Mısır yalnızca, şaşmaz ve düzenli bir firavunlar
dizisi değil, ama eksiksiz bir uygarlığın serüveni görünümünü
taşıyordu.

Eski Mısır'da Din

Eski çaglarda oluşan bütün dinlerin çogunda şu dört madde, prensip olarak bulunmuştur:

1-Tanrı Kavramı

2-Mitoloji ve Efsaneler

3-Dini Inanislar “dogmes”

4-Dini Ayinler

Bu temel prensiplere göre, eski çagda Mısır’ın dini hayatini incelemek için iki çesit belgeye sahibiz.

1-Hiyerogliflerle olan her türlü dini metinler, mabet ve mezar
duvarlarındaki dini inanislar ve ayinlerin tasviri. Klasik bazı
tarihçilerin; Herodot, Sicilyali Diodor ve Strabon gibi, Mısır’ın eski
dini hakkindaki gözlem ve rahiplerden duyduklarıni yazmalarıdir.

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler Eskimis04

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler Eskimis04

2-Mabetlerde, mezarlarda her çesit ilahların heykelleri, heykelcikleri
veya çizilmis, boyanmis resimleri. Eski Mısır medeniyetine ait mabet
harabelerinde, mezarlarda bu çesit ilah heykel ve resimlerine
rastlanmaktadir. Bunlar bazalt ve granitten olan heykellerden başka,
bronz ve altindan heykelcikler, çesitli hayvan baslarıyla temsil edilen
ilah ve ilaheleri göstermektedir.

Mısır’ın din hayatinin eksik yönü, iman ve inanma kismidir. Bir de
çogu dinlerde esas olan mukaddes kitabin, burada bulunmayisidir.

Mısır’ın tarih önceki devirlerindeki din düsünceleri, totem esasina
dayanir. Birer siyasi ve idari bölme olan eski Mısır’ın “Nom”ları,
totem olan hayvan isimlerini tasirdi. Mesela çakal, köpek, yilan, sahin
normları gibi.

Klan halinde yaşayan insan grupları bir yere yerlesip siteler,
(Nom) olusturduktan sonra sembolleri olan totemler, o yerin ilahi ve
mabudu olmustur. Eski din inanisları bunlara dayanmaktadir.

Eski devirlerdeki bir halkin dini, oturdugu memlekete ve sürdügü
hayat tarzina göre degisir. Iste buna göre Mısır dini de ilhamini
muhitinden almiştir.

Mısırlılar bir çok ilahlara sahiptiler. Eski Mısırlılarda bu
Tanrılar önemli bir yer isgal etmislerdir. Eski Mısır dini, bir çok ve
çesitli ilahları mukaddes saymiştir. Onların heykellerini, resimlerini
yaparak sekillendirmislerdir. Mısırlılar genellikle çok ilahli Tanrı
kavramina inanirlar. Ancak 4. Amenofis devrinde tek ilahli bir düsünce
reformu, devamsiz bir hareket olarak kaydedilmiştir.

Mısır ilahları konularıni gökten, topraktan, sudan, bitkilerden,
hayvanlardan ve insanlardan alirlar. Mısırlılara göre her seyin basi
gök Tanrısındadir ve bütün eski tarih boyunca, Gök ve Nil ilahları
daima en önemli Tanrılar olarak kalmislardir.

Gök Ilahinin ismi ve şekli degismekle berber, gökyüzündeki
yildizlar, Güneş ve ay en eski ve devamli ilahlar arasindadir. Sonra
yeryüzü ilahları gelir ki, toprak, su ve agaçlar bunların sembolüdür.

Hayvanlar alemi ise Mısır ilahları arasinda en kalabalik yeri isgal
ederler. Bu mukaddes sayilan hayvanlar, bazen bizzat kendileri veya bir
özel isaret ile, bazen de sadece basları ile insan vücudu üzerinde
temsil edilmislerdir. Mesela Osiris ölüler ilahidir.

Mısırlıların ilah kavrami hakkindaki bilgileri sadece metinlerden
ögrenebiliyoruz. Mesela, piramit metinlerinde, bir firavun öldügü zaman
nasil ve ne suretle ilah mertebesine yükseliyor? Bu metin de az da olsa
bilgi verilmektedir.

Rahipler – Ayinler – Mabetler:

Mısır dininin tatbikatini rahipler yapar ve onlar bu teolojiyi
düzenlerlerdi. Rahipler krallar tarafindan çok zengin bir hale
getirilmislerdir. Rahipler, halk tarafindan ilahlara kesilen kurbanlar
ve verilen hediyelerle bol bol geçiniyorlar ve mabetlerde genis
yerlerde oturabiliyorlardi. Ayni zamanda da devlete vergi vermekten
muaftilar. Angarya islerde çalistirilmadikları gibi, askeri görevde
görmüyorlardi. Böylece halk içinde bir otoriteye sahiptiler.

Mabetler, Mısır sehrinde en önemli yeri isgal ettigi gibi, abide
bakimindan da en büyük binalardir. Mabet Tanrıların evi, heykel ve
sembollerin saklandigi mukaddes ter, ayni zamanda da totem sayilan
hayvanların serbestçe girebildikleri bir bina idi.

Ayinler, büyük dini törenlerden başka, her gün mabetlerde gerçek
formüllü dualarla ilah heykellerin önünde yapilir ve bunları ya bizzat
kral veya rahipler idare ederlerdi. Mabedin içine güzel kokular yakilir
ve rahibeler tarafindan müzik çalinarak dans edilirdi. Ayinler her gün
ve her mabette ayni sekilde icra edilirdi.

Buna göre ilahların da krallar gibi, iki esasi vardır:

1- Vücut “Zet”ki yeryüzünde ilahi temsil eder.

2- Ruh “Ka” ise ilahi ve semavi olan elmandir.

Ilk temsil edilen ilahlar MÖ 4000 ortalarında baslamiştir. Mısır’ın
dini fikirleri belirten ilk belgelerden biri MÖ 2625 yilinda Saqqara
piramitlerindeki, Kral Unas’in mezarinda olan yazidir. Heliyopolis’te
yer tutan ve Güneş temeline dayanarak “Ra” adini tasiyan mabut bulunur.

Mısır’da bir de ayni kavrami ifade eden ilahlar, başka başka
isimlerde de anilmislardir. Mesela Hor, Ra, Aton isimleri hep Güneş’i
temsil eden ilahlardir. Bunun sebebi siyasi merkezlerin degismesidir.

Mısır ilahlarıni iki büyük grupta toplayabiliriz: Yerel Totemler “gök” ve Yer Ilahları.

Yerel totemler, göçebe kabilelerin yerlestikleri sitelerde,
mukaddes saydikları hayvan ve putları insan vücudu ile de birlestirerek
temsil ettikleri ilahlardir. Bu suretle kabile ilahları, yerel Tanrılar
olmuslar ve “sitenin hakimi” sayilmislardir.

Ilahlar ilk zamanlarda erkek olsun kadın olsun yalniz yasar ve
hakimiyetini korumada çok kiskanç davranirdi. Fakat Mısırli buna bir
aile olusturmakta gecikmemis, evli düsünülen ilah çocugu ile beraber
bir üçlü sisteme geçmiştir.

Bunda bas hakim olan baba degildir. Bazen de kadın ilahe tamamiyla hakim durumdadir. Mesela Dendara’daki Hathor gibi.

Ilah ailesiyle beraber kendi sarayi sayilan mabette oturur, bazen
de yanina başka ilahların girmesine izin verebilirdi. Yeryüzünde
yaşayan ve Tanrınin sembolü temsil edilen Firavun da her vakit ilahin
karsisina çikabilirdi.

Fakat kral her mabette ayni zamanda bulunamayacagi gibi, kendisine
vekil olarak rahipleri birakir ve onlar ilaha, mabede ve onun arazisine
bakarlardi.

Bazı yerel ilahların hakimiyet sahaları, zamanla da genislemiştir.
Bunun en tipik örneği Deltada Busiris eyaletinde bir agaçla temsil
edilen bitki ve ölüler ilahi Osiris’in ta Güney Mısır’a kadar
gidisidir. Buradan önce Memfis’e giderek, yerel ölü ilahi olan
Anubis’in yerine geçmis, sonra da Yukari Mısır’da Abidos’ta köpek
şekline girerek ölüleri korumustur. Sonraki devirlerde ise bütün
Mısır’da Osiris ölüler ilahi olarak yer almiştir.

Bu yerel ilahların esas ilk merkezleri kesin olarak pek tespit
edilmemekle birlikte, bir çokları daima malum olmustur. Mesela Asagi
Mısır’da Horus, Busiris’te Osiris, Memfis’te Ptah, Dendara’da Hathor
gibi.

Eski fikirden kalmis olarak tarihi devirlerde de tapilan canli
hayvanlar olmustur. Bunların en baslicasi ve söhret sahibi olan ,
Memfis’te takdis edilen Apis Öküzü’dür. Beyaz lekeleri olan siyah
renkli bu öküzün, basinda üçgen şeklinde beyaz bir alametin olmasi
lazimdi. Memfis’te beslenerek korunmustur. Bu hayvan Ptah’in bir canli
numunesi sayilir ve onun bu hayvanda yasadiğini rahipler anlayabilir
sanilirdi. Alnindaki siyah üçgenden başka sirtinda akbabaya benzeyen
bir sekil, sag yaninda bir hilal, dili üzerinde ise hamam böcegine
benzeyen bir isareti bulunmasi gerekti. Ayni zamanda da kuyruk
tüylerinin çift olmasi gerekiyordu. Bu sartlara uyan Apis Öküzü Ptah
mabedinin karsisina yapilmis bir mabette, itina ile rahipler tarafindan
bakilir ve beslenirdi. Gündüzleri belirli zamanlarda avluya çikarilan
mukaddes öküzün her hareketinde rahipler bir anlam çikarirdi. Bu hayvan
ölünce Mısırlılar tarafindan büyük bir matem oldu. Ama yenisinin
meydana çikişi büyük sevinç olurdu. Ölen öküzler mumyalanarak büyük
cenaze törenleri yapilir ve Saqqara’da bulunan yer alti galerilerindeki
lahitlere konulurdu. Isis-Apis olan bu hayvan için, Serapeum denilen
mabette ayinler yapilirdi. Ölünce yerine yeni bulunan Apis geçer ve
totem hayvan yasamis olurdu.

Ilahlara bir takim kuvvetler de atfedilmiştir:

1- Osiris : Ölüler Tanrısı.

2- Ptah: Artistlerin ve Madencilerin Tanrısı.

3- Hathor : Ask ve Nese Tanrıçası.

4- Maat: Adalet ve Hukuk Tanrısı.

5- Sobek: Sular Tanrısı

6- Seshet: Yazi Tanrıçası.

7- Sekhmet: Savas Tanrıçası.

8- Min: Çöllerdeki Seyyahların koruyucusu ve Hasat Tanrısı.

9- Tot: Ay ve Ilim Tanrısı.

10- Geb: Toprak Tanrısı.

11- Set: Kuraklik ve Kötülük Tanrısı

12- Isis: Analik ve Bereket Tanrıçası.

Gök ilahini çok büyük bir inek şeklinde düsünen Mısırlılar, ona
“Hathor” adini vermislerdir. Arz Onun ayakları altinda durdugu farz
edilir ve karninda ise yildizlar parlardi. Diger taraftan bu Gök
Ilahi’na bazı eyaletlerde “Sibu” adi verilmiştir.

Ay ilahina “Tot” adi verilmiştir. Fakat bunların içinde en
büyük olarak Güneş Ilahi “Amon-Ra, Horus” basta sayilir. Mısırlıların
“Yaradilis Destani” bu Güneş fikrinden dogar. Onlar Güneşin dünyada ilk
dogdugu günü “Yaratan” kabul ediyorlardi. Bu ilah, bitkileri,
hayvanları ve insanları yaratmiştir. Ilk yaratilan insanlar “Ra”nin
dogrudan dogruya çocuklarıdir.

Bundan başka toprak ilahi da yer almaktadir. Toprak Ilahi “Geb”dir. Bazen de bu Tanrı “Isis” kabul edilirdi.

Mısır dini Natürizm dinidir. Mısır itikadında en

önemli olay Güneş kavramidir. Mısır’in Güneş ilahlarından

en meshuru Horus’dur. Digerleri, Atun, Set, Ra’dir.

Bazı Mısır ilahları sunlardir:

Horus- Nur ilahidir ve Güneşi temsil eder. Gökyüzünün burçları

üzerinde görünür ve bir atmaca şeklinde göklerde uçar.

Atmaca da Hor adini tasimaktadir. Güneşle ay ilahin iki gözü

sayilir. Hor iki kuvvetli kanatla gösterilir. Bu kanatlar semada

uçtugunu gösterir. Bu kanatlarda iki müthis yilan vardır ki

agizlarından ates püskürür. Bu da Güneşin yakici, çarpici ve

öldürücü kudretinin alametidir.

Kainati aydinlatan ve canlandiran Horus kardesi zulüm ve tahrip

ilahi olan Set ile devamli mücadelededir. Hep Horus kazanir ama

Set yok olmaz. Bazen de Set geçici yenilgiler kazanir ve Horus’un

bir gözünü çikarir ki Güneşle ay tutulmasi bundandir. Bu

durum yer ilahi Geb’in araciligi ile halledilir. Güney

Mısır Set’e ve Kuzey Mısır Horus’a verilir.

Set- Garip bir tarihe sahiptir. Mısır; milli birligini oturtmadan

evvel Horus kuzey Kralıyetinin ilahiydi. Bu krallar kendilerine

Hor unvanini almislardi. Zaten her yerde krallar, gökten ve Güneşten

unvan aldilar. Set kuzeylilerce sahranin kavurucu, kişir ve buna

benzer felaketlerin ilahi saymislardir. Kuzeyliler basarili

olunca Horus Mısır’in kendi ilahi ve Hor unvanini tasiyan

krallar Mısır’in kendi hükümdari olunca yavas yavas Set

sahra ilahi fikrinden, yabanci ilah (sahra yabanci sayilirdi)

fikrine geçerek Suriye’nin Sotek ve Bal ilahina

benzetilmiştir. Daha sonra Horus nuru hayatin ve Set zulmet ve

tahribin ilahi olmustur.

Ra- Güneşi ifade den Tanrılardan biridir. Ra insanlar arasinda

oturmaz, râkip olduğu kayigi ile ebedi bir tarzda semada yüzer

durur. Zulmetle devamli mücadele ederdi.

Maat- Mısırlılar indinde ay ile önemli ilahlardan biriydi. Maat

Uygurca ay anlamina gelmektedir.

Tot- Aya ait bir ilahtir. Aydan hariç bölünmüs zamana da

hakimdi. Diger taraftan ilahların müsavir ve katibi idi. Hor’la

Set arasindaki anlasmazlikta, Geb ile hakemlik yapmiştir.

Ptah- Mısır’daki büyük ilahlardan biridir. Ptah’i

tavsiye ederken dokuz ilah manzumesinin kalbi ve dili gibi tarif

edilmiştir. Ptah yaratma kelimesini Atun diliyle telaffuz etmis

ve bundan sonra bütün olusum, ilahlar,sehirler ve kainatta iyi,

kötü ne varsa her sey olusmustur. Ptah Türkçe “put”

demektir. Mavi yani gök demektir. Mısır dilinde Pt =Gök

demektir.

Osiris- Mısırda önemli bir kült halinde olan bu ilahin gerçekleri

Mısır rahiplerince son derece özenle saklanan bir sir halindedir.

Horus’tan daha kidemli olan Osiris Mısır’in bir

kahramani, Mısır’ın birligini kuran, medeniyeti ögreten, yaziyi

icat eden akil ve hayirli bir hükümdardi. Resimlerinde bir

elinde çoban degnegi diger elinde öküz kamçisi vardır. Bu

daHor gibi Asagi Mısır hükümdaridir. Zulmet ve tahrip ilahi

olan Setle devamli rekabettedir. Set unvanini güney hükümdari

ile mücadeleye girismiştir. Set bir ara itaat eder gibi görünerek,

Osiris’in güvenini kazandiktan sonra beraberindeki 72

kişiyle Osiris’i pusuya düsürmüs ve bir tabut içine

kapatarak denize atmiştir.

Dalgalar Osiris içinde bulundugu tabutu sürükleyerek Finike’de

Biblos sahillerine atar. Bu sirada Osirisin karısı ve kiz kardesi

olan Isis aramaya çikar. Biblos sahillerinde tabutu bulur ve Set’ten

gizler. Fakat Set bir zaman sonra isi kesfeder ve Osiris’in

naasini tanir. Ve bu naasi parça parça ederek her parçasini

bir tarafa dagitir. Isis bu parçaları toplamak için hazirlanir.

Anubi ve Hor’un iyilikleriyle parçaları bulur ve

birlestirir. Osiris böylece yeniden hayata gelir. Oglu Hor

pederinin intikamini alir. Fakat Set hiçbir sekilde maglup olmaz.

Nihayet yer ilahi Geb hakem olur. Bu da Mısıri Hor ile Set

arasinda bölüstürmek suretiyle ihtilafi halleder.

Osiris’in bir diger safhasi daha sonuca varmiştir, o da

bitkilere ilah olmasidir. Ölen, dirile, tekrar hayata gelen ilah

hasatçiların oraklar ile biçilen ve baharda tekrar canlanan

ruhu bitkidir. Anadolu ve Suriye’de bitki ilahi olan Atis

ile Adonis de ölen ve dirilen bir ilahtir. Bunu temsil için

yapılan putlarda bir agaç gövdesi üzerine ellerinde çoban

degnegi ile öküz kamçisi tasiyan bir insan basi görülür. Bu

agaç gövdesi bitki aleminin alametidir.

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler Eskimis05

[color=red]Eski Mısır Tanrıları

Aker: “IGICI”. Güneşi ayarlamak ve yükseltmekten sorumludur.

Amon: “Gizli biri”. Tanrıların Theban Kralıdir.

Ammut: “Ölü Yutucu”. Ölümsüz yasama layik olmayanin kalbini yiyen canavar.

Anqet: “Kucaklama”. Elephantine’nin su Tanrıçası.

Anubis: “Kral çocuk”. Mumyalamanin çakal basli Tanrıçası.

Apep: Güneşi yok etmek için günlük deneme yapan yilan.

Aten: Güneş Diski.

Atum: Re’nin bir formu. Güneşi ayarlayan bir Tanrı.

Bastet : Ev ve Güneş isiginin kedi Tanrıçası.

Bes: Müzik, dans ve savasin cüce Tanrıçası.

Buto: Asagi Mısır’ın kobra Tanrıçası.

Duamutef: Horus’un ogullarından biri. Ölünün midesinde korunmustur.

Geb: Gökyüzünün esi ve dünyanin Tanrısıdir.

Hapi: Nil’in Tanrısıdir.

Hapy: Horus’un ogullarından biri. Ölünün akcigerlerinde korunmaktadir.

Hathor: Ask, müzik ve kadınin inek Tanrıçası.

Horus: Firavunların ve Güneşin sahin Tanrısı.

Imhotep: Djoser’in veziri, sonra Ptah’in oglu gibi ibadet edilmiştir.

Imsety: Horus’un ogullarından biri. Ölünün karacigerinde korunmustur.

Isis: Osiris’in dullugunun ve siirin Tanrıçası.

Khonsu: Ay’in Theban Tanrısı.

Khepare: Yükselen Güneşin böcek Tanrısı.

Khnemu: Su baskini ve Nil’in iri Tanrısı.

Ma’at: Gerçek ve hukukun tantiçasi.

Mefetseğer: Krallar Vadisi’nin Tanrıçası.

Min: Erkek bereket Tanrısı.

Montu: Mısırli savas Tanrısı.

Mut: Amon’un esi ve Theban’in ana Tanrıçası.

Nefertem: Nilüfer çiçeginin Memphis Tanrıçası.

Neith: Savas ve dokuma Tanrıçası.

Nekhebet: Yukari Mısır’daki Akbaba Tanrıçası.

Nephthys: Seth’in esi ve Isis’in kiz kardesi.

Nut: Osiris ve Isis’in annesi ve gökyüzü Tanrıçası.

Nun: Ilk suların Tanrısı.

Onuris: Savasçi ve Abidos’un gökyüzü Tanrısı.

Osiris: Seth tarafindan öldürüldü, yasamdan sonrasi ve tarim Tanrısı.

Ptah: Memphis’in mumya yaratma Tanrısı.

Qebehsenuef: Horus’un ogullarından biri. Ölünün bagirsaklarında korunur.

Qetesh: Semetik doga Tanrıçası.

Ra: Güneş Tanrısı.

Satet: Nil suyu ve bereket Tanrıçası.

Sekhmet: Yikim ve savasin disi aslan Tanrıçası.

Selket: Büyünün akrep Tanrıçası.

Serapis: Ahiret ve Güneşin Helenistik Tanrısı.

Seshat: Ölçüm ve yazma Tanrıçası.

Seth: Osiris’in erkek kardesi tarafindan öldürüldü. Firtina, gök ve gürültü Tanrısı.

Shu: Mut ve Geb’in babasi. Hava Tanrısı.

Sobek: Timsahlar Tanrısı.

Tauret: Kadın dogumunun hipopotam Tanrıçası.

Tefnut: Nut ve Geb’in annesi. Yagmur ve nem Tanrıçası.

[color:789f=yellow:789f] Thoth: Yazma akil ve ay Tanrısı.

[color=red]Eski Mısır Tanrıları

Aker: “IGICI”. Güneşi ayarlamak ve yükseltmekten sorumludur.

Amon: “Gizli biri”. Tanrıların Theban Kralıdir.

Ammut: “Ölü Yutucu”. Ölümsüz yasama layik olmayanin kalbini yiyen canavar.

Anqet: “Kucaklama”. Elephantine’nin su Tanrıçası.

Anubis: “Kral çocuk”. Mumyalamanin çakal basli Tanrıçası.

Apep: Güneşi yok etmek için günlük deneme yapan yilan.

Aten: Güneş Diski.

Atum: Re’nin bir formu. Güneşi ayarlayan bir Tanrı.

Bastet : Ev ve Güneş isiginin kedi Tanrıçası.

Bes: Müzik, dans ve savasin cüce Tanrıçası.

Buto: Asagi Mısır’ın kobra Tanrıçası.

Duamutef: Horus’un ogullarından biri. Ölünün midesinde korunmustur.

Geb: Gökyüzünün esi ve dünyanin Tanrısıdir.

Hapi: Nil’in Tanrısıdir.

Hapy: Horus’un ogullarından biri. Ölünün akcigerlerinde korunmaktadir.

Hathor: Ask, müzik ve kadınin inek Tanrıçası.

Horus: Firavunların ve Güneşin sahin Tanrısı.

Imhotep: Djoser’in veziri, sonra Ptah’in oglu gibi ibadet edilmiştir.

Imsety: Horus’un ogullarından biri. Ölünün karacigerinde korunmustur.

Isis: Osiris’in dullugunun ve siirin Tanrıçası.

Khonsu: Ay’in Theban Tanrısı.

Khepare: Yükselen Güneşin böcek Tanrısı.

Khnemu: Su baskini ve Nil’in iri Tanrısı.

Ma’at: Gerçek ve hukukun tantiçasi.

Mefetseğer: Krallar Vadisi’nin Tanrıçası.

Min: Erkek bereket Tanrısı.

Montu: Mısırli savas Tanrısı.

Mut: Amon’un esi ve Theban’in ana Tanrıçası.

Nefertem: Nilüfer çiçeginin Memphis Tanrıçası.

Neith: Savas ve dokuma Tanrıçası.

Nekhebet: Yukari Mısır’daki Akbaba Tanrıçası.

Nephthys: Seth’in esi ve Isis’in kiz kardesi.

Nut: Osiris ve Isis’in annesi ve gökyüzü Tanrıçası.

Nun: Ilk suların Tanrısı.

Onuris: Savasçi ve Abidos’un gökyüzü Tanrısı.

Osiris: Seth tarafindan öldürüldü, yasamdan sonrasi ve tarim Tanrısı.

Ptah: Memphis’in mumya yaratma Tanrısı.

Qebehsenuef: Horus’un ogullarından biri. Ölünün bagirsaklarında korunur.

Qetesh: Semetik doga Tanrıçası.

Ra: Güneş Tanrısı.

Satet: Nil suyu ve bereket Tanrıçası.

Sekhmet: Yikim ve savasin disi aslan Tanrıçası.

Selket: Büyünün akrep Tanrıçası.

Serapis: Ahiret ve Güneşin Helenistik Tanrısı.

Seshat: Ölçüm ve yazma Tanrıçası.

Seth: Osiris’in erkek kardesi tarafindan öldürüldü. Firtina, gök ve gürültü Tanrısı.

Shu: Mut ve Geb’in babasi. Hava Tanrısı.

Sobek: Timsahlar Tanrısı.

Tauret: Kadın dogumunun hipopotam Tanrıçası.

Tefnut: Nut ve Geb’in annesi. Yagmur ve nem Tanrıçası.

[color:ffe3=yellow:ffe3] Thoth: Yazma akil ve ay Tanrısı.

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler Eskimis02

54 metre uzunlugunda, 20 metre yükşekligindeki, bati-dogu yönünde

uzanan büyük sfenks, Nil Nehri’ne bakiyor ve nehir yoluyla

gelenlerin Giza kompleksinde gördükleri ilk yapi da o: dev bir

tas bekçi... Bu heykel antik zamanlarda da gözen kaçmamis.

Mısır, Yunanistan ve Suriye’de başka sfenksler ortaya çikmis.

Bugün uzmanlar sfenksleri üç tip halinde siniflandiriyorlar:1.Giza’daki

gibi yere çökmüs olanlar,2.Oturanlar, 3. Hareket halinde gösterilenler.

Örneğin Luxor Tapinagi’nda, Büyük Iskender oturmus halde

betimlenmis. Farkli insan-aslan karısımları da yapilmis. Nitekim

sadece yüzü insan olan, aslan kulakları ve yelesine sahip

bulunan kafalarda var. Ayrıca ön bacakların yerine bir vazoyu

kavrayan insan kolları ve elleri yontulmus olanlar bulunuyor. En

alisilmadiklar ise Mısır Tanrısı Tutu’yu betimleyen

heykeller. Insan basi ve yilan biçiminde, ucundan 3 ayri hayvan

kafasi çikan bir kuyruk. Yunan sfenksleri ise çok güzel.

Bunlar genellikle disi kafali ve kanatli heykeller.özellikle

zalim ve tehditkarlar. Örneğin Thebai’nin ünlü sfenksi

yolcuları durdurup onlara ünlü bilmecesini soruyordu.

MÖ 450 yilina kadar uzanan bir mite göre Oidipus, Thebai Kralı

olan babasini bilmeden öldürdükten sonra kente gelir ve Pazar

meydaninda Tanrılar tarafindan kendisini cezalandirmak için

yolanmis bir canavarla karsilasir. Bu “Sfenks”tir. Bütün

yolculara yaptigi gibi ona da bir bilmece sorar. Bilirse kral

olacak, bilemezse ölecektir. Bilmece sudur: “Hangi yaratik

sabah dört ayak, öglen iki ayak, aksam üç ayak üzerinde yürür

ve bacakları ne kadar çok olursa o kadar zayiftir?” Oidipus

yaniti bulur “INSAN”. Thebai Kralı olur, öldürdügü

Kralın karısıyla evlenir; yani annesiyle.

Eski Yunanlılar, Suriyeliler ve kismen Araplar yüzünden,

Mısırlılar kendi sfenkslerini hem düsmanlik hem de sevgi kaynagi

olarak gördüler. MÖ 1400 civarinda Sfenks, tarihin en büyük

kitle haclarından birinin konusu oldu. Mısır’i MS 400

yilinda fetheden Araplar için Sfenks “korkunun babasi”ydi.

Burnunu kimin yok ettigi hal bilinmiyor. Belki 700 yilinda ortaya

çikan ve her türlü tasviri yok eden ikonoklast tarikati. Belki

bir Arap emiri ya da 15. yy’ da Memlûklar. Geçmiste suçlanan

Napolyon’un olmadigi neredeyse kesin.

Heykel tarih boyunca pek çok kez kuma gömülmüs ve tekrar

ortaya çikmis. Tutmosis’ten sonra II. Ramses, Romali

Septimus Severius ve 1926’da, Fransiz Emile Barazie, onu

kumdan çikarmis. Batilılar tarafindan 1700’lerde tekrar

bulunmus ve onları çok etkilemis. 200 yil önce Bonapart, Mısır’a

büyük bir bilimsel sefer düzenlemis. Yaninda 168 uzman götürmüs.

Bunlar Rosetta (Resit) Tasi’ni bulmaktan başka (hiyerogliflerin

çözülmesini sagladi...) Sfenks’i incelemis ve onu kismen

açiga çikarmislar. Daha o zamanlar piramitlerin sira disi

boyutları ve Sfenks,batida onların yapimina iliskin öne sürülen

pek çok fantastik varsayimi körüklemis. Örneğin uzaydan gelen

bir kültüre mal edilmisler. Piacentini “Marslıların bunla

ilgisi yok! “ diyor. “MÖ 2500 yili Mısırlıları

hakkinda çok sey biliyoruz ve onları yapanların Mısırlılar

olduğundan kuskumuz yok. Ben de Yildiz Geçidi’ni gördüm (

piramidin bir uzay gemisi olduğu film); ama tarih başka bir

seydir.” Sfenksin yildizlara yönelimi de eski Mısırlıların

gökbilim bilgilerinin bir parçasi. Dünya disi varlıklar tezi,

Viking sondasi Mars’da Sfenksin yüzüne benzer bir tepenin

fotografini çektiginde, 1976 yilinda ortaya atildi. Oysa 1999

yili Nisan ayinda bir başka sonda bu gizemi çözdü. Bunun,

birkaç tepenin gölgelerinden olusan bir göz aldanmasi olduğu

ortaya çikti. Peki Sfenks sirlarıni tüketti mi? Belki degil.

1994 yilinda gizemli bir geçit kesfedildi. Kuyruk tarafindan

giren, heykelin 4 metre içine uzanan; dik bir açi yaparak 5

metre derine inen ve kör kuyuda sona eren bir geçit. Baraize

tarafindan 1926 restorasyonunda bulunmus ve unutulmustu; ama o

zamanki çalismalara katilan bir isçi, Muhammed Abd ül-Mahgut

Fayet, 80’lerin basinda eskileri hatirladi. Giza

kompleksinin yöneticileri onun gösterdigi yeri kazdilar ve

deligi yeniden buldular. Neye yariyor? Resmi açiklama, eski

Mısır isçilerinin insaat sirasinda kullandikları bir “servis

tüneli” olduğu. Bu açiklamani yeterli olmadiğini söyleyenler

de var. Öyleyse ne? Yanit vermek zor. Sonuç: Sfenks hala bazı

sirlara sahip. Yoksa Sfenks olur muydu?

Heykel 14.yy da Memluklar tarafindan top bataryalarınin talim

hedefi olarak kullanildigi için üstünde kalici zararlar

olusmustur. Günümüzde hala nasil restore edilecegi oldukça büyük

bir tartisma konusu. Sfenks yagmurlar,kum ve daha bir çok

dogasal nedenlerden dolayi oldukça yipranmis durumda. Büyük

Gize sfenksinin M.Ö 2520`de Cheops`un oglu Chephren`in mimarları

tarafindan onun adina yapılan bir mezar kompleksi amaciyla

yontulmus. Dünyanin Tanrısı olan firavun`un en güçlü

hayvanlardan biri olan aslan ile birlestirilmesi firavun`un gücünü

simgeliyordu.Heykelin Güneş Kültü ile olan ilgisi de kusku götürmez

bir gerçek. Çünkü sfenks Güneşin simgesi olan HORUS ile özdeslestirilmis.

54m uzunlugunda 20m yükşekliginde, bati-dogu yönünde uzanan büyük

sfenks, Nil Nehri`ne bakiyor ve nehir yoluyla gelenleri

karsiliyordu.

Zamanla Mısır,Yunanistan ve Suriye`de de başka sfenksler ortaya

çikmiştir.Bugün uzmanlar sfenksleri üç tip halinde

siniflandiriyor; Gize`deki gibi yere çökmüs olanlar, oturanlar

ve hareket halinde gösterilenler.. Oturanlara Büyük

Iskender'in Luxor Tapinagi'nda bulunan sfenksi örnek gösterilebilir.

Sfenks terimi Yunanca'daki 'SPHINGHEIN'den geliyor ve bogmak

anlamini tasiyor.Bu da Thebai Mitindeki sfenksin bilmecelerine

dogru yanit veremeyenleri öldürmesinden kaynaklaniyor.

Bilmece ise : Hangi yaratik sabah 4, öglen 2, aksam 3 ayak üstünde

yürür ve bacakları ne kadar çoksa o kadar zayiftir? Cevap ise

insan dir.Cevabi bilen olursa Sfenks de kendini öldürecektir ve

Oidipus bilmeceyi biliyor.Başka bir efsaneye göre ise Oidipus

tarafindan öldürülüyor.

Mısır a gelince Sfenks Mısırca 'SEZP-ANHE' (Yaşayan görüntü)

demek. Ama Mısır ve Yunan sfenksleri arasinda bir baglanti

kurulmuyor nedeni ise Mısır sfenks inin erkek( firavun erkek

olduğu için sfenks de onun bir görüntüsü temsili)Yunan

sfenks inin ise mitolojik bir hayvan ve disi olusu. Ancak her

ikişi de ölü kültüne baglidir.

Restorasyonlar

MS 2000 :Sag arka bacak onarildi ve kumlardan temizlendi.

Yunan-Roma döneminde kumun gelisini önlemek amaciyla barikatlar

kuruldu.

1798 `de Napolyon tarafindan temizlik çalismaları yapıldı.

1978`de Bir isçi tarafindan dev heykelin altinda bir galeri

kesfedildi.Bu su erozyonun ilk kaniti oldu.

1979`da kuzey kanadi restore edildi.

1981 `de bacaklardan taslar düstü ve onarim 1987`ye kadar dek

surdu.

1989`da yeniden saglamlastirildi.

1990`da Getty Vakfi'nin çalismaları baslatildi.Bu da Unesco ve

Eski Mısır örgütü tarafindan yönetildi.

Eski Mısır'da Büyücülük

Eski Mısır'da son derece doğal olarak bilinen bir olguydu büyüler.
Ancak yine de herkes buyu yapamazdi. Bu konuda özel yetenekleri olan
Tanrılarla iletisim kurabilen kişiler büyü yapabiliyordu. Büyülerin
kimi kötü yani kara büyü niteligindeydi kimisi koruma büyüsü kimisi ise
buyu bozmaya yarayan büyülerdi.

Kara büyülerde genellikle büyü yapilmak istenen kişinin kendisine ait
bir sey ele geçirilir ve bunun yardimiyla balmumundan yapilmis insan
figürüne bakir sisler saplanirdi. Insan figürü büyü yapılan kişiyi
simgelerdi. Balmumu eriyince kişi ölürdü.

Bu oldukça sevimsiz olaya karşın bundan korunmaya yarayan büyüler de
vardı. Büyü yapılan kişi hastalandigi zaman tip konusunda oldukça
ilerlemis olan Mısırlılar bunun büyü olduğuna karar verirlerdi ve bu
çogunlukla dogru çikardi. En iyi rahipler ve büyücüler araciligiyla bir
nevi ayinle kişi kurtarilmaya çalisilirdi. Bu her zaman istenildigi
gibi sonuçlanmazdi. Hatta tarihte birçok firavunun çocuklarınin ve
eslerinin büyü nedeniyle öldügünden bahsedilir.

var display_url=0
function showmenuie5(){
ie5menu.style.left=document.body.scrollLeft+event.clientX
ie5menu.style.top=document.body.scrollTop+event.clientY
ie5menu.style.visibility="visible"
return false
}
function hidemenuie5(){
ie5menu.style.visibility="hidden"
}
function highlightie5(){
if (event.srcElement.className=="menuitems"){
event.srcElement.style.backgroundColor="highlight"
event.srcElement.style.color="white"
if (display_url==1)
window.status=event.srcElement.url
}
}
function lowlightie5(){
if (event.srcElement.className=="menuitems"){
event.srcElement.style.backgroundColor=""
event.srcElement.style.color="black"
window.status=''
}
}
function jumptoie5(){
if (event.srcElement.className=="menuitems")
window.location=event.srcElement.url
}

document.oncontextmenu=showmenuie5
if (document.all&&window.print)
document.body.onclick=hidemenuie5

Büyünün ilk örneği Tanrılar arasinda yaşanan savasta görülmüstür. Kizil
saçli Seth kardesi Osiris'i 14 parçaya bölünce Osiris'in esi Isis onu
tekrar hayata getirmek için Amon'un gizli adini kullanarak bir büyü
yapmiştir. Osiris'in 13 parçasi Mısır’ın birçok yerinde bulunmus ancak
sadece cinsel organi bulunamamisti. (bunu ise Timsah Tanrı Sobek'in
yedigi düsünülmektedir.) 13 Parça olmasina ragmen Isis, Osiris'i hayata
döndürmüstür.

Büyücü kimi zaman Tanrıyla bir olurdu. Tanrı'ya kendi kabul ettirir ve
eğer Tanrı kabul ederse ona istediğini yaptırırdı. Bunun olmasi çok zor
olmasina ragmen kimi büyücüler başarabilmiştir.

Mısır tarihinin her yönünde olduğu gibi bu da su anda bize oldukça
ilginç ve garip ancak Mısırlılar için nefes almak kadar doğal bir
seydi...

Eski Mısırlılarda Mumyalama

Krallar

vadisi ile Deir El-Bahri arasında gizli bir dehlizde bulunan ve mezar soyguncularının

elinden kurtarılarak 14 Temmuz 1881'de Luksor'dan gemiye bindirilen 40 firavun

mumyasını taşıyan gemi,Kahire'ye doğru ilerlemekteydi.Nil kıyısındaki köylüler,3500

yıl önceleri ülkelerini Tanrısal güçlerle yöneten bu insanların hala varolan

bedenlerine saygı duymuşlar,ilahiler okuyan kadınlar göğüslerini kumlarla ovalayıp,başlarına

toprak atmışlar,erkeklerde havaya silah sıkmışlardı.

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler 125

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler 125

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler 237

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler 236

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler 238

Mumyalama işlemi ölüyü öbür dünyadaki yaşamına

hazırlamak için yapılan bir dizi törenden sadece başlangıç olanıdır.Bu işlem

insanların yanı sıra boğa,timsah,kedi gibi hayvanlar içinde yapılmaktaydı.Arapça

ve Farsça'da "Mumiya" doğada bulunan katran ve bunun karışımlarına

denilir,ilaç oalrak da kullanılırdı.Gerçekte ölünün bedenini konserve edercesine

korumak için yapılan "Tahnit" işleminde katranın kullanılması,onu mumya

ile eş anlamlı yapmıştır.

Mumyalama

işlevi şöyle gerçekleştirilirdi:

Önce ölü yıkanir. Burnundan sokulan aletlerle

beyin boşaltılır.

Göz ve ağız boşukları,yağlı keten tamponlarla doldurulup göz

kapakları kapatılırdı.

Rahip habeş denilen keskin bir opsidyenle vücüdun sol tarafını açarak,içindekileri

tamamen boşaltır ve bunları "Kanopik" denilen çömlek ve vazoların içine

koyardı.Boşalan karın kısmı ve kadınların göğüs içleri,hurma şarabı ve kokulu

bitkilerle temizlendikten sonra, reçine, tarçın,soğan ve kokulu mir ile

karıştırılmış ağaç talaşı,yerleştirilirdi.

Acılan yerler dikildikten sonra Mısırlılar'ın "Net-jeryt"

denilen ve kahire yakınlarındaki bir vadide bulunan "Natron" tozu sodyum

karbonat ve ya Sodyum Klorit (tuz) ile karıştırılan madde içinde 40 ve ya 70

gün(soylular için 272gün) bekletilirdi.Böylece vücuttaki nem absorbe edilir,organik

yapı antiseptik korumaya alınırdı.Bir çeşit insan salamurası olan bu işlemin

sonunda eller göğüste veya karın üzerinde birleştirilerek vücüt yatar durumuna

getirilir ve kurutulurdu.

Eski Mısır Dini Firavunlar ve Piramitler 299

Tören soylular için sabahın erken saatlerinde

başlar.Gri mavi yas elbiseleri giyinmiş,yüzlerini boya ve tozlarla kirletmiş

"kites" denilen kiralık yas tutucu kadınlar ilahiler söylerlerdi.Kurban

edilecek hayvanları taşıyan "Saptis" denilen hizmetkarlar bulunurdu.Ardından

geleneksel keten robu üzerine panter ve leopar postu sarmış "Sem" denilen

rahip,diğer "Ka" rahipleri ve ölü ailesinin yakınları olmak üzere hep

birlikte Nil'in karşı kıyısındaki kaya mezarlarına gitmek üzere gemiye

binerlerdi.Tüm ölü eşyaları ve adaklar mezara bırakılır,bölmeler ve giriş

örülür,mühürlenir ve mezar girişi belli olmıycak bir şekilde kapatılırdı.Kral

ve soylu mezarlarına bırakılan sunaklar için 114 bölümden oluşan törenler yapılmaktaydı.

Pharaoh Atem Mesaj Sayısı : 115 Kayıt tarihi : 05/08/07

bilgiler için saol

Bişey Değil

Pharaoh Atem Mesaj Sayısı : 66 Yaş : 31 Kayıt tarihi : 19/07/07

ellerine salik